Amaç: Bu yazıda anlatılanlar aracın teknik özellikler ve ayarlamaları dışında sürücü davranışı olarak adlandırabileceğimiz davranışlarla ilgili bazı değişiklikler yaparak yakıt tüketiminin azaltılmasını, böylece sürüş sırasında şehir içi %10, şehir dışı %20 oranında tasarruf sağlamayı amaçlar.
Terimler:
d/d=devir / dakika = rpm. Aracınızın motorunun dakikadaki devir sayısı
Nm=Newton Meter= Motor çevriminde oluşan kuvvetin ölçü birimi
HP=PS=Horse Power=Pferde Starke=BG=Beygir Gücü=Aracın ulaşabileceği maksimum beygir gücü
Cutoff=yakıt kesici= Yeni nesil bir çok motor ~1750 d/d üzerindeki devirlerde gaza basılmıyorsa hiç yakıt harcamayacak şekilde tasarlanmıştır. Yol bilgisayarı olan araçlar anlık yakıt tüketimi bölümünden bu durumu izleyebilirler.
BAŞLARKEN
Önemli Bu sayfadaki önerileri motor uygun çalışma sıcaklığına eriştiğinde, 90oC'de,uygulayınız. Aksi takdirde motorunuza zarar veriyor olabilirsiniz. (Örneğin motor soğukken yüksek devirlere çıkılması aracınızda aşırı aşınmaya neden olur.)
Düşük viteslerde sürüş önerildiğinde (gaza basılmadan yavaşlama amaçlı motor kompresyonu) aracınızın devir göstergesinin asla kırmızı bölüme yaklaşmamasına dikkat edin. Eğer devir kırmızı bölüme 1000 d/d kadar yaklaşırsa bir üst vitese geçin. Birçok benzinli araç 6500 d/d'nın üstü kırmızı olarak işaretlenir. Bu araçlar için maksimum 5500 d/d'da kullanım önerilir.
Ekonomik sürüş, aracın hızına doğrudan bağlı olduğundan burada bahsedilen sürüş her zaman 100 km/h hızından düşüktür. Ortalama olarak da 80-90 km/h hızı esas alınmıştır.
Bu sayfa sadece benzinli motorlar ile ilgili bilgiler vermektedir. (Dizel motorlar ile ilgili ayrı bir sayfa hazırlayacağım)
TEKNİK ÖZELLİKLER
Yakıt tüketimini etkileyen teknik faktörler nelerdir?
Aracın ağırlığı
Motor hacmi, teknik özellikleri
Aracın rüzgara karşı direnci
Lastik seçimi, boyutu, hava basınçlarının uygunluğu
Araç teknik bakımlarının tamamlanmış yakıt ve hava filtrelerinin temiz olması
Hava sıcaklığı
Araçta çalıştırılan motor gücü/elektrik harcayan cihazlar
Yakıt kalitesi, uygun yakıt tüketimi
Motorların teknik özelliklerini nasıl yorumlamalı?
Her motorun teknik özelliği satıcılar tarafından belirlenir. Maksimum tork değeri bir motorun en çok kuvvet ürettiği değerdir. Bu devirin üzerindeki kullanımlar hem yakıt tüketimini arttırır hem de üretilen kuvvet, devir arttıkça düşer. Ancak maksimum tork devri (genelde 3500 d/d civarı) yakıt tüketimi açısından en çok verimli olduğu durum değildir. Devir ne kadar düşükse o kadar az yakıt tüketilir, tabii güç de o kadar düşer. Devir/üretilen güç yorumlamasında genelde 2000-2500 d/d seviyeleri verimli olarak kabul edilebilir.(Benzinli araçlar)
Hava sıcaklığı arttıkça havanın hacmi artar. Ancak motorun hacmi sabittir yani hava ısındıkça daha az hava molekülü motora girer ve göreceli olarak daha verimsiz yanma gerçekleşebilir. Ancak bu etki, yüksek devirlerde kendini gösterir. Ekonomik sürüş zaten fakir karışım denilen oranda yakıt/hava karışımını gerektirir ve bu yanmaya hava sıcaklığının etkisi daha azdır.
Yakıtın üreticinin önerdiği tipte olmaması fazla yakıt tüketimine hatta başka arızalara yol açabilir.
SÜRÜŞ
Sürüş stili yakıt tüketimi için neden önemlidir?
Sürüş stili yol şartlarında ilerlerken sürücülerin davranışları olarak adlandırırlabilir. Hızı trafiğin akışına göre ayarlanmamış bir sürüş stili, her zaman daha fazla yakıt yol açacaktır. Sportif ve agresif sürüşler yakıt tüketiminin %40 ve belki daha fazla oranda artmasına yol açabilir.
Ekonomik sürüş için gereken stil, mevcut yol koşulları ve trafikle uyumlu, sabit hızda ve olabildiğince az frene basılacak şekilde gerçekleştirilen sürüştür.
Frenleme
Frenlemeye yakıt tüketimi açısından baktığımızda, frenleme ihtiyacının her zaman yakıtı boşuna yakmış hale getireceğini unutmayın. Çünkü daha önce aracı hızlandırmak için oluşturlan kuvvete ter yönde bir kuvvet uyguluyorsunuz. Trafik koşullarına bakarak hızınızı en az frene basacak şekilde ayarlayın. Yavaşlamak için öncelikle sırayla vites düşürerek (Motor kompresyonu) araç içi cihazlar(klima vs.) için gerekli enerjiyi üretebilirsiniz, daha sonra gerekliyse frene basın. Ayrıca yüksek motor devri daha iyi frenleme gücü ve güvenli bir yavaşlamayı sağlar. Verimli bir frenleme için debriyaj ile birlikte frene basmayı unutmayın. [İpucu: Motor devri cutoff'un altına düştüğünde yakıt harcamaya devam edecektir. Bunu da aklınızdan çıkarmayınız.]
Yol şartlarının etkisi:
Eğer sürüşte yokuş tırmanışları çoğunluktaysa, yakıt tüketimi artacaktır. Yokuşları en verimli şekilde aşmanın yolu, duruma göre en üst ya da en üstün bir altı viteste sabit bir hızda ilerlemektir. 80 km/h hızında 4. viteste yolculuk yokuş tırmanırken verimli bir seçenek olabilir. Yokuşların öncesinde de yol şartlarına göre biraz hızlanmak yararlı olacaktır. Ancak çok fazla hızlanırsanız yine yakıt tüketimi artar. Yakıt tüketimi sizin gaza ne kadar bastığınızla ilgilidir buna göre yokuşlarda uygun vitesi seçmek gerekir. Çok dik ve uzun yokuşlarda en çok kuvveti üretebilmek için motor maksimum tork devrinde (ör 3750 d/d) kullanılabilir. Yokuş inişlerinde de frenleme yerine vites düşürerek(Motor kompresyonuyla) inmek hem güvenli hem de tasarruflu bir yoldur.
Otomatik vites sürüşü:
Otomatik vitesler gaza az basıldığında ekonomik bir sürüş gerçekleştirmek üzere tasarlanmıştır. Otomatik vitesli araç kullanıyorsanız yavaş yavaş ve gaza belli bir oranda sabit basarak hızlanın. Motor devri ibresinin 2000-2500 d/d civarında vites arttırdığını farkedeceksiniz. Motor kompresyonunu kullanmak için otomatik viteslerde L, D3 gibi butonlar bulunur. [Dikkat! bu modlarda motorun çok yüksek devirlerde çalışmaması devir saatinin kırmızı bölgeye 1000 d/d'dan fazla yaklaşmaması önerilir.]
Şehir içi kullanım:
Şehir içi kullanım her zaman şehir dışı kullanıma göre daha fazla yakıt tüketimine neden olur. Bunun nedeni düşük viteslerde düşük hızlarda yüksek motor devri ile seyir etmek ve frene daha fazla basılması gerekliliğidir. Bu nedenleri en aza indirecek şekilde bir sürüş ile yakıt tüketiminizi azaltabilirsiniz. Motor devrini 2000-3000 d/d civarında tutup vites değişikliğini buna göre yapın. Kırmızı ışıklara ve trafiğin durumuna göre hızınızı ayarlayın. Mümkün olduğunca az frene basın.
HAVALANDIRMA
Klimanın etkisi:
Klimalar motor gücünden beslenir. Çalışma performansları motor devrine bağlıdır.
Ayrıca üfleme hızı ne olursa olsun sabit miktarda soğuk hava üretirler. Klimanın sürekli açık olması yakıt tüketimini ciddi biçimde arttırır. Yolculuk sırasında klimayı açıp kapamak verimli bir kullanım stilidir. Hızınıza ve hava şartlarına göre camları asimetrik biçimde(Sol ön, arka sağ) ¼ oranında açarak havalandırmak da klima çalışmasına göre daha tasarruflu bir yoldur. (Discovery Channel Mythbuster programında detaylı bir çalışma yayınlanmıştı.)
Önerilen durum: camları açmak yeterliyse sadece camları asimetrik açarak havalandırma sağlanmalı, bu yeterli değilse, klima yol şartlarına göre çalıştırılmalıdır. Kış aylarında klimayı sürekli çalıştırmayın. Otomatik klimalarda AC'nin kapalı olduğuna (ya da ECON modunun etkin olduğuna) emin olun. (Bazı araçlar ön cam buğu temizleme için klimayı çalıştırırlar bu durumda klimayı kapatmamak gereklidir.) Havalandırma hızı elekrik tüketimini arttırdığından gereğinden fazla bir hızdan kaçının.
Klima çalıştırılacaksa; yokuş tırmanma şartlarında klima mutlaka kapatılmalıdır. Yokuş inişlerinde vitesi küçük viteslerde (hıza göre 2. veya 3. vites) kullanarak yüksek motor devri ile klimanın yüksek performansta çalışmasını sağlayabilirsiniz. Otomatik klimalarda sabit belirli bir hızda çalıştırmak yerine en düşük sıcaklıkta ihtiyaca göre açıp kapamak uygun olabilir. Havalandırma hızını azaltmak da tasarruflu bir şürüş demektir. Klimanın her zaman aynı miktarda soğuk hava üflediğini unutmadan uygun bir üfleme hızı seçin.
Klima bakımı ile ilgili ek bilgi: Klimanızın ömrünü uzatmak için kış aylarında da bir kaç kez kısa sürelerde çalıştırmak önemlidir. Ayrıca varacağınız yere yaklaştığınızda klimayı kapatıp sadece hava üflemeniz klima sistemindeki nemi kurutmasına yardımcı olur. Normal durumlarda zamanla havalandırma sisteminizden gelen kötü kokuları azaltır.
Ekonomik sürüşe örnek durum:
- Araç: 1.6 lt. Benzinli 115 HP 155 Nm(3750d/d), 1250 kg
- Yakıt tüketimini 5.5 litre civarında tutmak
Öncelikle yola ilk çıkıldığında motor soğukken olabildiğince düşük devirde gitmek motor için iyi bir seçimdir. Yakıt tüketimi motor ısınana kadar yüksek seyreder. Şehirler arası yola motor ısınmadan çıkıldıysa en üst viteste 80 km/h hız ile seyir edilebilir.
Motor ısındıktan sonra yukarıdaki bilgiler ışığında olabildiğince sabit hızda ilerleyin trafiğin yavaşladığı/yavaşlayacağı yerleri önceden tahmin edip hız kesin motor kompresyonuyla yavaşlayın, daha fazla yavaşlamak ve durmak için frene basın. Klima ve havalandırma ayarlarını yolun havanın durumuna göre ayarlayın. Yüksek hız her zaman hava direncini arttıracağından yüksek hızlara çıkmak da bu hızı sabit korumak da her zaman daha fazla yakıt tüketimi anlamına gelir.
Eğer sürüş sırasında bu prensipleri uygulayıp hızınızı 80-90 km/h civarında tutarsanız, dikkat edilmeden 100 km/h ve biraz üzeri hızlarda yapılan sürüşlere göre % 10 daha az yakıtla yolculuğu tamamlarsınız. Uzun sürüşlerde bu fark ile kendinize güzel bir yemek ısmarlayabilirsiniz. Yemeği yerken küresel ısınmaya daha az katkıda bulunduğunuzu hatırlamayı unutmayın.
Bu arada ekonomik sürüşünüzden ötürü yurtdışına akacak paralar da yurt içinde kalmış oldu.
Sağlıklı günler, güvenli ve ekonomik sürüşler.
Barteleon
REFERANSLAR
Yazıdaki bilgilerin edinildiği kaynaklar:
Otomobil dergileri
Otomobil ve motorsporları forumları
Copyright © 2005 Uzerine.com